A Whiter Shade of Pale (Bielszy Odcień Bieli)

Jeżeli istniała jakaś piosenka, która przełamała ograniczone możliwości angielskiego popu w połowie lat 60-tych, a która z radosną swobodą zapożyczyła z dosyć odległej przeszłości jednocześnie idąc ku przyszłości, to jest nią “A Whiter Shade of Pale.” Przychodzące z nikąd pierwsze nagranie nieznanego zespołu, przeskakujące przez kilka wieków od powabnego Bacha do organowego brzmienia Muscle Shoals, z uwodzącą progresją akordów i szalonymi słowami, które mogą znaczyć wszystko lub nic. Tekst wydaje się zbudowany (przez Keitha Reida niegrającego w Procol tekściarza) w niezdrowej wizji jak strzępy dosłyszanej rozmowy na party.

A Whiter Shade of Pale

Keith Reid powziął myśl o piosence podczas party właśnie, gdzie nasunął mu się tytuł tego utworu. Mówił później: „Czuję piosenki tak jakbym budował obraz z części puzzle, z inspiracji czy czegoś innego. W tym przypadku miałem tytuł ‘A whiter shade of pale’ i pomyślałem, że tu jest piosenka. I jeśli podniesiesz te puzzle to ją masz. Wypełniając obrazek znajdujesz resztę puzzli, które pasują do całości.”

Keith Reid

Gary Brooker wspominając pisanie melodii tak mówił w lutym 2008 roku w wywiadzie dla magazynu Uncut: „Słuchałem dużo muzyki klasycznej i jazzu. Grając rocka czy rhythm and bluesa miałem cały czas horyzonty otwarte. Kiedy spotkałem Keitha i zobaczyłem jego słowa od razu pomyślałem ‘Chciałbym napisać coś do tego’. Nie były one jasne ale to nie był problem. Nie musisz wiedzieć jaki tam jest sens dopóki oddajesz atmosferę. Wydaje mi się, że ‘A whiter shade of pale’ jest o dwojgu ludziach, o związku między nimi. To pozostaje w pamięci. To jest o opuszczeniu i smutku. Trzymając duszę tego tekstu przez śpiew dajesz to ludziom odczuwać całkiem wyraźnie.”

Gary Brooker

Główna fraza melodii granej na organach pojawia się na początku i po każdej zwrotce. Ale jest słyszana podczas całego utworu w różnych wariacjach i kontrapunktach linii wokalnej. Śpiew przy akompaniamencie organów wznosi się crescendo na początku refrena: "And so it was, and later ..." gdy organista przebiega szybko całą klawiaturę w dół i w górę. Końcowy fragment instrumentalny organów wybrzmiewa aż do wyciszania, co w tamtym czasie było w muzyce popularnej regułą.

Procol Harum, 1967

Linia melodyczna organów Hammonda w “A Whiter Shade of Pale” wykorzystuje motywy z kantat J.S. Bacha - "Sleepers, Wake!" i "Air on the G String". Obie charakteryzują się stopniowym schodzeniem w dół basu w trakcie całego utworu. Śpiew nieco luźniej bazuje na tej melodii natomiast słowa odpowiadają ówczesnym trendom muzyki pop. Widać w nich wpływ wolnych skojarzeń Boba Dylana i niekoniecznie choć całkiem możliwe też impresji wywołanych narkotykami i częściowo jakby na przekór łagodzącej melodii.

Gary Brooker & Keith Reid

Utwór został wykonany i nagrany na żywo w Olympic Studios w Londynie. Wykonawcami byli: Gary Brooker prowadząc głos i fortepian, Matthew Fisher na organach Hammond M-102, David Knights na basie i Ray Royer na gitarze. Na bębnach grach muzyk sesyjny Bill Eyden.

A Whiter Shade of Pale, Deram Records

Wydany w 1967 roku singel “A Whiter Shade of Pale” pokazał, że Procol Harum uzyskał niezwyczajny wyczyn, nieosiągalny dla wielu wielu rockowych zespołów: stworzenie klasycznego i świetnie się sprzedającego utworu, który brzmi zupełnie inaczej niż wszystkie dotychczasowe rockowe nagrania.

A Whiter Shade of Pale

Ten singel został wydany 12 maja 1967 roku przez Deram Records i wszedł na brytyjską listę przebojów 25 maja. W ciągu kilkunastu dni wspiął się na miejsce pierwsze, na którym utrzymywał się przez 6 tygodni. W sumie w czołówce listy przebojów przebywał przez tygodni 15. W maju 1972 roku utwór wydano w Fly Records i ponownie w Anglii przebywałna liście 12 tygodni, z najwyższym miejscem 13. Natomiast w USA wspiął się wyżej bo na miejsce 5, a sprzedaż płyty przekroczyła milion kopii.

A Whiter Shade of Pale, Fly Records

Jest to najczęściej grana piosenka w ciągu 75 lat w publicznych miejscach na Wyspach Brytyjskich, jak również najczęściej emitowana w stacjach radiowych przez ostatnie 70 lat. W 2004 roku magazyn Rolling Stone uplasował "A Whiter Shade of Pale" na 57 miejscu listy 500 Największych Piosenek w Historii.

Procol Harum, 1971

Był to jeden z nielicznych singli, który w Lecie Miłości 1967 roku osiągnął sprzedaż ponad 10 milionów płyt.

Gary Brooker

A Whiter Shade of Pale, lyrics by Keith Reid

We skipped the light fandango
Turned cartwheels 'cross the floor
I was feeling kinda seasick
But the crowd called out for more
The room was humming harder
As the ceiling flew away
When we called out for another drink
And the waiter brought a tray

And so it was that later
As the miller told his tale
That her face, at first just ghostly,
Turned a whiter shade of pale

She said, "There is no reason
And the truth is plain to see."
But I wandered through my playing cards
And they would not let her be
One of sixteen vestal virgins
Who were leaving for the coast
And although my eyes were open wide
They might have just as well been closed

And so it was that later
As the miller told his tale
That her face, at first just ghostly,
Turned a whiter shade of pale

She said, "I'm here on a shore leave,"
Though we were miles at sea.
I pointed out this detail
And forced her to agree,
Saying, "You must be the mermaid
Who took King Neptune for a ride."
And she smiled at me so sweetly
That my anger straightway died.

And so it was that later
As the miller told his tale
That her face, at first just ghostly,
Turned a whiter shade of pale

If music be the food of love
Then laughter is it's queen
And likewise if behind is in front
Then dirt in truth is clean
My mouth by then like cardboard
Seemed to slip straight through my head
So we crash-dived straightway quickly
And attacked the ocean bed

And so it was that later
As the miller told his tale
That her face, at first just ghostly,
Turned a whiter shade of pale

A Whiter Shade of Pale, album

Bielszy Odcień Bieli (wg tekstowo.pl)

(Dosłowny tytuł polski Bielszy odcień bladości, przyjęty ogólnie Bielszy odcień bieli)

Kręcąc koła na parkiecie
Czułem się, jakbym miał chorobę morską,
Ale tłum prosił o więcej.
Pokój szumiał coraz bardziej,
A sufit odfrunął,
Kiedy zamówiliśmy następnego drinka,
Kelner przyszedł z tacą.

A później:
Gdy młynarz opowiadał swoją historię,
Jej twarz, początkowo jak widmo,
Przybrała bielszy odcienia bieli...

Powiedziała: "Nie ma żadnego powodu,
A prawda jest widoczna jak na dłoni"
Lecz ja nadal grałem w swoją grę
I nie chciałem, aby stała się jedną z dziewic z szesnastu westalek,
Wyruszających na wybrzeże.
I choć oczy miałem otwarte,
Równie dobrze mogły być zamknięte.

A później:
Gdy młynarz opowiadał swoją historię,
Jej twarz, początkowo jak widmo,
Nabrała bielszego odcienia bieli...

Powiedziała: "tutaj wyrzuciło mnie na ląd"
Zauważyłem ten szczegół, że byliśmy daleko na morzu...
I zmusiłem Ją do uzgodnienia,
Mówiąc: "Musisz być syreną, którą wziął Król Neptun na przejażdżkę..."
I uśmiechnęła się do mnie tak słodko,
Że momentalnie umarł mój gniew.

A później:
Gdy młynarz opowiadał swoją historię,
Jej twarz, początkowo jak widmo,
Nabrała bielszego odcienia bieli...

Jeśli muzyka jest pokarmem miłości,
Wówczas śmiech jest jej królewną,
I podobnie, jeśli to co było jest przed nami
Wówczas brudy w prawdzie są czyste.
Moje usta w tym momencie jak karton
Jakby ślizgały się przechodząc przez moją głowę
Więc szybko zanurkowaliśmy
Kłębiąc się w oceanicznych falach...

A później:
Gdy młynarz opowiadał swoją historię,
Jej twarz, początkowo jak widmo,
Nabrała bielszego odcienia bieli...

Annie Lennox - A Whiter Shade of Pale