J.S. Bach - Jesu Bleibet Meine Freude BWV147

W latach 1720. Jan Sebastian Bach był zatrudniony jako dyrektor muzyki kościelnej w Lipsku. Warunki zatrudnienia zawierały m.in. pisanie nowych kantat co tydzień, na niedzielną mszę. Bach zaczynał zwykle pracę w poniedziałek i komponował oraz kopiował nuty dla poszczególnych instrumentów przez cztery dni, do czwartku. W piątek odbywała się pierwsza próba, w sobotę doskonalono wykonanie. W niedzielę następowała premiera o ósmej rano na mszy.

Z perspektywy czasu warunek taki wydaje się zabójczy dla kompozytora, ale w tamtych czasach nikt nie widział w tym nic nadzwyczajnego. Nawet jednak taki gigant pracy jak Bach miał z dotrzymaniem terminów ogromne trudności. Nic dziwnego, że często korzystał z już napisanych utworów, których różne części wstawiał do nowych kompozycji lub też korzystał i z dzieł innych twórców.

Jedną z kantat napisanych w Lipsku była Herz und Mund und Tat und Leben ("Heart and Mouth and Deed and Life"), oznaczona przez Schmiedera jako BWV 147. Pierwszy raz była wykonana 2 lipca 1723 roku.

J.S. Bach – Jesu Joy of Man’s Desiring

Utwór został napisany na trąbkę, oboje, fagot, dwoje skrzypiec, wiolę, basso continuo oraz czterogłosowy chór: sopran, alt, tenor i bas. Składa się z następujących części:

1. Chorus: "Herz und Mund und Tat und Leben"
2. Recitative: "Gebenedeiter Mund!"
3. Aria "Schäme dich, o Seele nicht"
4. Recitative "Verstockung kann Gewaltige veblenden"
5. Aria "Bereite dir, Jesu, noch itzo die Bahn"
6. Chorale "Wohl mir, daß ich Jesum habe"
7. Aria "Hilf, Jesu, hilf, daß ich auch dich bekenne"
8. Recitative "Der höchsten Allmacht Wunderhand"
9. Aria "Ich will von Jesu Wundern singen"
10. Chorale "Jesu bleibet meine Freude"

Chorały z części 6 i 10 nie były oryginalnymi kompozycjami Bacha. Melodię napisał Johann Schop ((1590-1664), a tekst jest dziełem Martina Janusa z 1661 roku. Bach zharmonizował i zorkiestrował melodię Schopa.

_{Johann Schopp (1590 - 1667)}

Chorał zamykający suitę stał się jednym z najsławniejszych utworów Jana Sebastiana Bacha. Stało się to dzięki transkrypcji na fortepian przez angielską pianistkę Myrę Hess (analogiczna sytuacja miała miejsce z Arią na strunie G, patrz notka:Aria.

Hess opublikowała swoją wersję w 1926 roku, na fortepian solo, a w 1934 na dwa fortepiany. Poeta Robert Bridges przetłumaczył niemiecki na tekst na język angielski, pod tytułem „Jesu Joy of Man’s Desiring”.

Od tego czasu "Jesu bleibet meine Freude" został zaaranżowany na wszystkie instrumenty, ich kombinacje, chóry, orkiestrę i solistów wokalistów. Największe orkiestry i śpiewacy mają go w swoich repertuarach. Są też adaptacje popularne, nieklasyczne, ale rzadko kiedy są udane.

„Jesu Joy of Man’s Desiring” w krajach anglosaskich towarzyszy ślubom, jest również kojarzony z Bożym Narodzeniem. Jest też wykorzystywany w wielu filmach – np. w ostatnich 10 latach chorał był na ścieżkach filmowych 13 filmów.

Dla mnie osobiście to absolutna czołówka moich ulubionych utworów muzycznych. "Jesu bleibet meine Freude" jest najczęściej słuchanym przeze mnie utworem. Mam ponad 60 różnych wykonań. Są tam i wersje słabe. Są jednak takie, że po plecach migocą mi ciarki i cudne one są. Coś wspaniałego.

W music boxie dziesięć różnych wykonań. Z ‘popowych’ przeróbek tylko Josh Groban, pozostałe są raczej kiepskie. Jest Jaques Loussier Trio, świetny zespół jazzowy, którego transkrypcje klasycznych "hitów" są znakomite.

_{Jan Sebastian Bach}

Originalny tekst niemiecki:

Jesus bleibet meine Freude,
meines Herzens Trost und Saft,
Jesus wehret allem Leide,
er ist meines Lebens Kraft,
meiner Augen Lust und Sonne,
meiner Seele Schatz und Wonne;
darum lass' ich Jesum nicht
aus dem Herzen und Gesicht. (BWV 147, Chorale nr 10)
Wohl mir, dass ich Jesum habe,
o wie feste halt' ich ihn,
dass er mir mein Herze labe,
wenn ich krank und traurig bin.
Jesum hab' ich, der mich liebet
und sich mir zu eigen giebet,
ach drum lass' ich Jesum nicht,
wenn mir gleich mein Herze bricht. (BWV 147, Chorale nr 6)

Tłumaczenie angielskie:

Jesu, joy of man's desiring,
Holy Wisdom, Love most bright;
Drawn by Thee, our souls, aspiring,
Soar to uncreated light.
Word of God, our flesh that fashion'd,
With the fire of life impassion'd,
Striving still to truth unknown,
Soaring, dying, round Thy throne.
Through the way where hope is guiding,
Hark, what peaceful music rings!
Where the flock, in Thee confiding,
Drink of joy from deathless springs.
Theirs is beauty's fairest pleasure;
Theirs is wisdom's holiest treasure.
Thou dost ever lead Thine own
In the love of joys unknown.

Pełny zapis nutowy można znaleźć tu:http://members.tripod.com/~bvmusica/bach_joy.pdf, plik PDF.