Cesaria Evora

Cesaria Evora, głos tęsknoty i pragnienia, zmarła mając 70 lat. Wokalistka, która wyniosła piosenki portugalsko-kreolskie z jej rodzinnych Wysp Zielonego Przylądka na cały świat, przeprosiła wcześniej swoich fanów za wycofanie się z koncertowania.

Cesaria znana jest jako główna wykonawczyni morna, stylu mocno powiązanego z jej wyspami. Morna łączy w sobie perkusję Zachodniej Afryki z portugalskim fado, brazylijskim modhinas i angielskimi szantami. Nazywano ją „Bosonogą Divą” z powodu jej skłonności do występowania boso.

Cesaria Evora

Evora urodziła się 17 sierpnia 1941 roku w Mindelo na wyspie Cabo Verde. Gdy miała siedem lat została osierocona przez ojca. Trzy lata później trafiła do sierocińca gdyż matka nie dawała rady wychować sześcioro dzieci.

Cesaria Evora

„Zaczęłam śpiewać w sąsiedztwie z grupką przyjaciół ...Dla nas to była świetna zabawa” powiedziała w wywiadzie dla Rhythm Music. Już w wieku 16 lat występowała w tawernach i barach Mindelo gdy wdała się w romantyczny związek z pewnym gitarzystą.

Mindelo na Sao Vicente

Według Nonesuch Records: “Z głosem przywodzącym siłę, wrażliwość i emocjonalny przekaz Evora szybko znalazła dla siebie niszę w muzyce Mindelo. Jejzaangażowanie w rozwoju nowego stylu zyskiwało dla niej wielu fanów, sławę i miano Królowej Morna”. W tym czasie bardzo często śpiewała w towarzystwie znanego klarnecisty Luisa Moraisa.

Luis Morais

„Na Zielonym Przylądku zwykle występowałam dla turystów i marynarzy statków” mówiła dla San Francisco Bay Guardian. „Myślałam przy tym, że daję ludziom z wielu krajów okazję do pokochania mojej muzyki.”

Cesaria Evora

Wielki przełom w jej życiu nastąpił dopiero w latach 80-tych gdy spotkała Jose da Silva, Francuza pochodzącego z Zielonego Przylądka, którego oczarowała swoim śpiewem. Da Silva przekonał ją do wyjazdu do Paryża by nagrać kilka piosenek dla wytwórni płytowej Lusafrica. „Ponieważ nie znalazłam nikogo na moich wyspach pierwsze nagrania odbyły się we Francji w 1988 roku” – opowiadała dla New York Times.

Jose da Silva

Tego roku nagrała album La Diva aux Pieds Nus (Bosonoga Diva). Następnie Distino di Belita w 1990, and Mar Azul w 1991 roku. Kolejny album z 1992 roku Miss Perfumado uczynił ją wielką gwiazdą we Francji I Portugalii. W samej Francji sprzedano ponad 200.000 płyt. Były tam dwa z jej największych przebojów: "Sodade" i "Angola."

Cesaria Evora

Międzynarodowa sława Evory rosła. Jej wyrazem były wielkie toury koncertowe po Europie, Afryce, Brazylii i Kanadzie. W USA wystąpiła tylko dla publiczności z jej rodzinnych stron. Jednak w 1995 roku odbyła wielki tour po Stanach Zjednoczonych. Album z tego roku, Cesária, został wydany w kilkunastu krajach I przyniósł jej pierwszą nominację do nagrody Grammy. Otrzymałą ją później, w 2004 roku za album Voz D'Amor jako Najlepszy Album z Muzyką Światową.

Cesaria Evora

Cesaria Evora jest sławna z tęsknego śpiewu, który często jest porównywany do genru piosenkarki jazzowej Billie Holiday. Jej muzyka to Coladeras i Mornas – europejskie brzmienie stylów, których korzenie tkwią gdzieś w końcu XVIII wieku gdy port na Zielonym Przylądku był ważną stacją w połowie drogi w handlu atlantyckim. Muzyczne wpływy to strumyki z wszyskich zakątków świata, ale dominowały kanały z portugalkich kolonii, Angoli i Brazylii.

Cesaria Evora

Większość albumów Evory zawiera co najmniej jedną piosenkę napisaną przez jej wuja, dobrze znanego kompozytora morna Francisco Xaviera da Cruz. Przez wiele lat główną jej estradą był Piano Bar Mindello w Sao Vicente gdzie mieszkała. W 2006 roku Evora wydała album Rogamar, którego większość materiału nagrała w swoim domu. Dwa lata poźniej podczas touru w Australii doznała udaru. Wróciła jednak do twórczości nagrywając w 2009 roku kolejny album Nha Sentimento.

Francisco Xavier da Cruz

Cesaria była namiętną palaczką, sporo też piła. Jej zdrowie w ostatnich latach zaczęło się pogarszać. W 2005 roku zdiagnozowano u niej chorobę serca. Mimo to w 2010 roku Evora wykonała całą serię koncertów. Ostatni odbył się w Lizbonie, 8 maja. Po dwóch dniach przeszła kolejny atak serca i była operowana w Paryżu.

Cesaria Evora

We wrześniu mówiła o smutku z powodu konieczośni przejścia na emeryturę: „Nie mam siły, nie mam energii. Chcę powiedzieć moim fanom – wybaczcie mi ale potrzebuję odpoczynku. Ogromnie żałuję, że muszę zastopować z powodu choroby; chciałabym móc dać jak najwięcej radości wszystkim tym, którzy towarzyszą mi przez te długie lata.”

Cesaria Evora

17 grudnia 2011 Cesaria Evora zmarła w Sao Vicente z powodu niewydolności serca w połączeniu z wysokim nadciśnieniem.

Mindelo, Sao Vicente